تعیین مجازات اشد

جزئیات نظریه

شماره نظریه : 7/1402/472

شماره پرونده : 1402-186/1-472ک

تاریخ نظریه : 1402/07/04

استعلام :

پیرامون اختلاف حادث شده در تعیین مجازات اشد در مواردی که حکم به حبس و جزای نقدی به صورت توأمان صادر می‌گردد، مطابق با رأی وحدت رویه شماره 744 دیوان‌عالی کشور (و عنایت به فرض سؤال موضوع رأی وحدت رویه) در مواردی همانندبزه کلاهبرداری که ضمن صدور حکم حبس حکم به جزای نقدی نیز صادر می‌شود، ملاک تعیین درجه مجازات، مجازات حبس می‌باشد. حال با این فرض، در مواردی که شخصی بابت ارتکاب جرایم متعدد (و نه یک جرم که مجازات‌های متعدد داشته باشد) محکوم به حبس و جزای نقدی گردد (مثلاً بابت تهدید محکوم به 5 ماه حبس تعزیری (درجه 7) و بابت توهین محکوم به 15 میلیون تومان جزای نقدی (درجه 6) گردد) در این حالت آیا مطابق با رأی وحدت رویه شماره 744 دیوان عالی کشور، مجازات حبس اشد و لازم‌الاجرا می‌باشد یا مورد از موارد رأی وحدت رویه نبوده و موضوع تبصره 3 ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می‌باشد و مجازات جزای نقدی اشد می‌باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

الف- رأی وحدت رویه شماره 744 مورخ 1394/8/19 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور، که بیان می‌کند «….. در مواردی که مجازات بزه، حبس توأم با جزای نقدی تعیین گردیده، کیفر حبس، ملاک تشخیص درجه مجازات و بالنتیجه صلاحیت دادگاه است»، صرفاً ناظر به مواردی است که مجازات بزه، «حبس توأم با جزای نقدی است» و به سایر موارد قابل تسری نیست. ب- برای تشخیص مجازات اشد در محکومیت‌های متعدد تعزیری، باید مجازات‌های هر یک از جرائم ارتکابی بر اساس شاخص‌های ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و تبصره‌های آن درجه‌بندی شده و مجازات مربوط به جرمی که از درجه بالاتر است، مجازات اشد محسوب می‌شود؛ لذا در فرض سؤال، یکصد و پنجاه میلیون ریال جزای نقدی موضوع محکومیت بزه توهین از پنج ماه حبس موضوع محکومیت بزه تهدید، اشد محسوب و قابل اجرا است. بنابراین فرض سؤال از قلمرو شمول رأی وحدت رویه شماره 744 مورخ 1394/8/19 هیأت عمومی دیوان عالی کشور خارج است.