دیوان عدالت اداری بخشی از شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد شورای دانشگاه علامه طباطبایی را باطل کرد.
بر اساس تبصره یک ماده ۱۴ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی برای ورودی‌های سال ۱۳۹۷ به بعد شورای دانشگاه علامه طباطبایی، نمره‌های تمام دروس اصلی، تخصصی، پایه، اختیاری و … (به جز دروس پیش نیاز و جبرانی و رساله) اعم از قبولی و مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل دانشجو محاسبه می‌شود.
بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۸ تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تأیید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسئول مقاله معرفی شده باشد.
این موارد از آیین‌نامه مورد شکایت قرار گرفته و به دیوان عدالت اداری ارجاع داده شد. در این شکایت آمده است که با وجود این که دیوان عدالت پیش‌تر شیوه نامه نظارت بر اجرای دوره دکتری مصوب سال ۱۳۹۴ دانشگاه علامه طباطبایی را باطل کرده بود؛ اما این دانشگاه در شیوه‌نامه اجرایی جدید خود دوباره همان تبصره را تکرار کرده است؛ تنها مقالاتی برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول است که توسط استاد راهنما تأیید و استاد راهنما به عنوان نویسنده مسیول مقاله معرفی شده باشد.
نقش استاد در مقالات به بازنگری محدود می گردد اما دستورالعمل مذکور با توجه به الزام دانشجویان بر اخذ رساله دکترا با اساتید همان دانشگاه، ارتقای سالانه برخی اساتید را تسهیل و قطعی نموده است و برخی اساتید بدون بهره وری و تولید علمی پس از چند سال عضویت در هیات علمی با استناد به این بند ارتقای سالانه خواهند یافت که دیوان عدالت اداری نیز رای بر ابطال این تبصره داد.
متأسفانه یک طرفه بودن این شیوه نامه اجرایی به همین جا ختم نشده و در تبصره ۱ ماده ۱۴ قید کرده است: «نمره های تمامی دروس اعم از قبولی و مردودی در میانگین نیمسال و میانگین کل محاسبه می شود.» و این یعنی اگر دانشجویی صرفاً یکبار در کل دوران تحصیل مثلاً نمره ۲ از ۲۰ بگیرد، حتی اگر الباقی دروس و حتی همین درس را در ترم بعد با نمره ۱۷ هم بگذارند، میانگین نمراتش ۱۵/۵ می شود (دوره دکتری ۱۸ واحد درسی دارد) و نمی تواند در آزمون جامع شرکت کند. حتی اخذ واحد ترمیمی نیز به لطف همین شیوه نامه اجرایی از او سلب شده زیرا تبصره ۳ ماده ۱۴ فقط اجازه ۶ واحد ترمیم آن هم از دروسی که نمرات آن بین ۱۴ الی ۱۶ باشد را صادر کرده است و دانشجوی مذکور چنین نمره ای ندارد که اجازه ترمیم داشته باشد پس صرفاً به دلیل مشکل در یک درس اخراج خواهد شد.
دیوان عدالت پس از بررسی این شکایت و پاسخ داد حکم به ابطال موارد ذکر شده از آیین‌نامه اجرایی دوره دکتری دانشگاه علامه طباطبایی داد. در این حکم آمده است که تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. محاسبه نمره درس مردودی در مرحله ارزیابی جامع و نتیجتاً سلب حق دانشجو در ورود به مرحله ارزیابی جامع، تحمیل محرومیت و مجازات مضاعف بوده و مغایر بند ۳ اصل سوم و اصول سی‌ام و سی و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۱ قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۳ درخصوص حق تحصیل اشخاص است و با توجه به مراتب فوق، آن قسمت از تبصره ۱ ماده ۱۴ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (Ph.D) برای ورودی های ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین کل نمرات است، خارج از حدود اختیار و خلاف قانون بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
همچنین بر اساس ماده ۳۴ آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه های سطح ۱ و ۲ دولتی) مصوب جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی: «دانشجو پس از تدوین رساله و مشروط بر تأیید استاد/استادان راهنما از حداقل کفایت دستاوردهای علمی (چاپ یک مقاله علمی – پژوهشی معتبر و مستخرج از رساله و یا ثبت پتنت خارجی)، مجاز است در حضور هیات داوران از رساله خود دفاع کند» و در عین حال مستفاد از رای شماره ۱۲۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری این است که
همچنین با توجه به ماده ۳۴ آیین‌نامه پیش‌گفته در مقام بیان نحوه دفاع از رساله دکتری و شرایط آن است و سکوت این ماده درخصوص این که چه کسی نویسنده مسئول باشد، متضمن جوازی برای نویسنده مسئول تلقّی کردن استاد راهنما نیست و باید این موضوع را در پرتو اصول کلّی حقوق عمومی از قبیل اصل عدم صلاحیت و اصل برابری و منع تبعیض تفسیر کرد و بدیهی است که اصل بر عدم صلاحیت استاد راهنما برای نویسنده مسئول بودن در مقاله بوده و خلاف آن نیاز به تصریح دارد.
به همین دلیل، آن قسمت از تبصره ۲ ماده ۱۸ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه دوره دکتری تخصصی (.Ph.D) برای ورودی های ۱۳۹۷ به بعد مصوب ۱۳۹۷/۱۰/۵ شورای دانشگاه علامه طباطبایی که تنها مقالاتی را برای اخذ مجوز دفاع قابل قبول اعلام کرده که استاد راهنما به عنوان نویسنده مسیول مقاله معرفی شده باشد، خارج از حدود اختیار مرجع تصویب‌کننده آن بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
