مسئولیت صاحبان سهام در شرکت‌های سهامی محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست، در شرکت‌های تضامنی هریک از شرکاء به تنهایی مسئول پرداخت تمام قروض و تعهدات شرکت می‌باشد.
طبق ماده ۱۱۶ قانون تجارت شرکت تضامنی، شرکتی است که تحت اسم مخصوص، برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود، اگر دارایی شرکت برای پرداخت تمام قروض کافی نباشد، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.
هر قراری که بین شرکاء خلاف این، ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث، بی اثر خواهد بود.
تعریف شرکت سهامی:
ماده یک لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت شرکت سهامی را اینگونه تعریف مینماید: شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است.
مهمترین تفاوت شرکت تضامنی با شرکت سهامی، از قرار زیر می‌باشد:
۱-تعداد صاحبان سهام در شرکت‌های سهامی عام حداقل ۵ نفر هستند و حداقل تعداد سهامداران در شرکت‌های سهامی خاص ۳ نفر می‌باشند، ولی در شرکت تضامنی حداقل شرکاء دو نفر هستند.
۲-آورده سهام داران به شرکت سهامی به نام (سهم) نامیده می‌شود، ولی آورده شرکای ضامن به شرکت تضامنی به نام (سهم الشرکه یا قسم) عنوان شده است.
۳-مسئولیت صاحبان سهام در شرکت‌های سهامی محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست، ولی مسئولیت شرکاء در شرکت‌های تضامنی براساس تضامن قرار دارد. یعنی هریک از شرکاء به تنهایی مسئول پرداخت تمام قروض و تعهدات شرکت می‌باشد.
۴-تشکیل دهندگان شرکت‌های سهامی در نهایت (سهام دار) یا (یا صاحب سهام) نامیده می‌شوند، ولی تشکیل دهندگان شرکت تضامنی (شریک ضامن) نامیده می‌شوند.
۵-در شرکت‌های سهامی، روابط سهام داران نسبت به یکدیگر بر مبنای مقررات اساسنامه می‌باشد و مسئولیت آن‌ها درقبال هم و اشخاص ثالث یکسان است، ولی روابط شرکاء در شرکت‌های تضامنی مطابق قرارداد شرکتنامه است و مسئولیت شرکاء درقبال اشخاص ثالث تضامنی است، اما مسئولیت آن‌ها نسبت به هم در تأدیه قروض شرکت درصورت عدم پیش بینی ترتیب دیگری در شرکتنامه، به نسبت سرمایه هریک از آن‌ها در شرکت خواهد بود.
۶-برگرفته از مواد ۲۲۳ تا ۲۲۶ لایحه اصلاحی قسمتی از قانون تجارت، در صورت انحلال شرکت سهامی، طلب کاران شرکت سهامی برای وصول طلب خود بر طلبکاران شخصی سهام داران حق تقدم دارند، ولی در شرکت‌های تضامنی، طلبکاران شرکت بر طلب کاران شخصی شرکاء، حق تقدم ندارند. (ماده ۱۲۶ ق ت)
۷-در شرکت‌های سهامی عام، نقل و انتقال سهام نمی‌تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی صاحبان سهام باشد (ماده ۴۱ لایحه) و در شرکت‌های سهامی خاص، اساسنامه نسبت به این مورد تعیین تکلیف می‌کند.
در شرکت‌های تضامنی هیچ یک از شرکاء نمی‌تواند سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کند، مگر با رضایت تمام شرکاء.
۸-سهام دار جدیدی که به شرکت سهامی وارد می‌شود، مسئولیت او محدود به مبلغ اسمی سهام خریداری شده است، مگر شرایط خصوصی موافق مقررات قانون در بین باشد.
ولی در شرکت تضامنی، هر کس به عنوان شریک ضامن وارد شود، مسئول قروضی هم خواهد بود که شرکت قبل از ورود او داشته است (ماده ۱۲۵ ق ت) و این مسئولیت قهری است. یعنی اگر در شرکت نامه رسمی هم موضوع به سکوت برگزار شود، چنین مسئولیتی خود به خود متوجه شریک ضامن جدید خواهد بود.
۹-در شرکت سهامی قسمتی از مبلغ سهام مورد تعهد نقداً پرداخت می‌شود و قسمتی دیگر به هنگام مطالبه قسمت پرداخت نشده سهام، واریز می‌گردد. (مواد ۶، ۲۰، ۳۳ و بند ۷ ماده ۸ و تبصره لایحه)، ولی در شرکت تضامنی باید حتماً تمام سهم الشرکه‌های نقدی پرداخت و سهم الشرکه‌های غیر نقدی به رضایت تقویم و تسلیم شده باشد. (ماده ۱۱۸ ق ت)
۱۰-در شرکت‌های سهامی مدیران شرکت فقط از بین صاحبان سهام انتخاب می‌شوند (ماده ۱۰۷ لایحه)، ولی در شرکت تضامنی امکان انتخاب مدیر از خارج از شرکت نیز وجود دارد. (ماده ۱۲۰ ق ت)
