دانشنامه حقوق /4
استنابه
نیابت خواستن کسی
در اصطلاح عمل حقوقی که بهموجب آن یک شخص (اعم از شخص طبیعی یا شخص حقوقی) دیگری یا دیگران را در امر یا امور خاصی نایب خود قرار میدهد. کسی را برای صورت دادن کاری از طرف خود گماشتن است مانند وکیل که از جانب موکل برای عملی گماشته میشود. عناصر آن از قرار ذیل است:
اول ـ دادن اذن برای صورت دادن فعل یا افعال معین. پس عمل عاقد فضولی خارج از استنابه است.
دوم ـ اذن باید مصرّح باشد. پس اذن شاهد حال، کافی نیست.
سوم ـ مورد اذن (= مأذونٌ فیه) باید از موارد اهلیت استیفا حق اذن دهنده باشد. پس موارد اهلیت تمتع (مانند اذن در تحجیر و یا حیازت مباحات) خارج است.
چهارم ـ محدود بودن مورد اذن به زمان حیات اذن دهنده چندان که با فوت او، استنابه محو میشود. استنبابه ممکن است ناشی از عقدی از عقود باشد یا نباشد.قانون مدنی در ماده656مقرر میدارد:«وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید.»