برنامه یکشنبه های حقوق عضویت در باشگاه مشتریان 4 آذر 1403
ناشر نمونه سال‌های 1393 و 1394 و 1397 جمهوری اسلامی ایران
عضویت در باشگاه مشتریان مجد

سيد محمد فاطمی(قمی)

22 خرداد 1402

سید محمد فاطمی، فرزند حاج میرزا سید حسین، یكی از چهره‌های مشهور تاریخ اخیر ایران و از جمله قضات عالی قدر و علما و فقها و شریعتمداران مجتهد بود. او یكی از اعضای كمیسیون و انشاء كننده قانون مدنی ایران و بسیاری از قوانین دیگر به شمار می‌آمد و تا انتهای عمر همواره منشأ خدمات علمی و فرهنگی بود.

سید محمد فاطمی در اول برج حمل ۱۲۵۲ (ش) در شهر مقدس قم به دنیا آمد. تحصیلات و معلومات خود را نزد پدر و علمای حوزه‌های علمیه قم شروع كرد و در علوم عقلیه، ادبیات فارسی، ادبیات عربی، فقه و اصول اسلامی، حكمت، منطق و ریاضیات، تبحر یافت و به درجه اجتهاد رسید.

در شانزدهم صفر سال ۱۳۲۸ (هـ . ق) برابر با بیستم قوس ۱۲۸۸ (ش) در حالی كه مشغول تدریس در حوزه‌های علمیه بود، به حكم وزیر عدلیه وقت (حسن پیرنیا) برای خدمت قضایی به عدلیه دعوت شد.

او در آغاز سال ۱۲۸۸ (ش) ریاست شعبه دوم محكمه بدایت حقوق را بر عهده گرفت.

دیگر سمتهای قضایی او عبارتند از : عضو (معاون) محكمه استیناف (۴ ثور ۱۲۹۱)، ریاست شعبه استیناف (۱۶ قوس ۱۲۹۲)، مشاور محكمه تمیز (۱۲ قوس ۱۲۹۷)، مستشار دیوان عالی تمیز (۲۷ ثور ۱۳۰۰)، ریاست شعبه دیوان عالی تمیز با رتبه ۷ قضایی (۱۵/۳/۱۳۰۵)، ریاست كل استیناف تهران (1306/2/5) ، ریاست شعبه ۴ دیوان عالی تمیز (1307/1/29)، ریاست شعبه ۴ دیوان عالی تمیز (1310/11/12)، ریاست شعبه اول، دوم و چهارم دیوان عالی تمیز (در سالهای ۱۳۱۷-۱۳۱۶)، عضویت درشورای عالی ثبت (1317/8/1)، عضویت در كمیسیون ترفیع قضایی (تا سال ۱۳۲۴)

در سال ۱۳۰۷ (ش) براساس دعوت و امریه وزارت عدلیه، در كنار تنی چند از شخصیت های دینی و قضایی همچون: حاج سید نصرالله تقوی (سادات اخوی) سید محسن صدر(صدرالاشراف)، سید مصطفی عدل (منصور السلطنه)، حاج میرزا محمدرضا ایروانی (غروی) و عده‌ای دیگر كه اعضای كمیسیون تهیه و تدوین قانون مدنی بودند، مستقیماً زیر نظر علی اكبر داور (۷-۱۳۰۵ ش) بند بند قانونی كنونی را با زحمت و دقت فراوان به رشته تحریر درآورد.

سید محمد فاطمی، در كنار مشاغل قضایی، به تدریس در مدرسه عالی علوم سیاسی و مدرسه عالی حقوق می‌پرداخت و علاوه بر تدریس حقوق اسلامی و فقه و اصول، حقوق ثبت اسناد و املاك را نیز تدریس می‌كرد. او براساس سنت «زكاه العلم نشره» به مدت ده سال از ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۰ به تدریس در دانشكده معقول و منقول مشغول بود و تبرعاً به ارائه دروس می‌پرداخت.

فاطمی، فرزندی نداشت و پیش از مرگ، تمام اندوخته خود را وقف خدمات عمومی و ساختن بیمارستان در شهر قم كرد.

در طول خدمت، یكی از قضات شریعتمدار محترم و نافذ القول و سرشناس عدلیه بود و طی بیست سال اول خدمت، حتی یك روز مرخصی نگرفت.  كم سخن می‌گفت و مرد عمل بود.

شیوه نگارش و انشای حقوقی او زبانزد خاص و عام بود. نمونه این نوع نگارش را می‌توان در جلد اول قانون مدنی مشاهده كرد. در تدوین كتاب «فرهنگ كاتوزیان» كه فرهنگی عربی به فارسی است، همكاری علمی موثری با شیخ محمد علی تهرانی كاتوزیان داشت.

از دیگر آثار تالیفی او، ترجمه به فارسی متن عربی كتاب «اسلام و اندیشه‌ها» نوشته هانری دو كاستری است كه توسط زعلول پاشا از متن اصلی به عربی ترجمه شده بود.

فاطمی در کتاب خاطرات خود -که توسط یکی از نویسندگان حقوق تهیه گردید- در نصیحت به قضات می گوید:

«اگر برای صدمین بار به ماده ای از قانون استناد می کنید، برای صدمین بار، باز هم آن را بخوانید، به اطمینان می گویم که تفسیر دیگری شکل خواهد گرفت.»

سید محمد فاطمی، در بیست و هشتم مردادماه ۱۳۲۴ (ش) پس از سی و شش سالگی خدمت قضایی و علمی به جامعه ایران، بر اثر بیماری و در سن ۷۳ سالگی بدرود حیات گفت. پیكرش در قبرستان شیخان قم به خاك سپرده شده است.

 

اطلاعیه های مجد

قابل توجه متقاضیان اخذ نمایندگی مجد

شرایط اعطای نمایندگی شرایط پخش کتاب شرایط اعطای نمایندگی مهمترین شرط موفقیت در فعالیت اقتصادی، توسعه سطح تماس...



اخبار حقوقی

نحوه فعالیت مراکز داوری در امور مربوط به ثبت اسناد

معاون امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از ایجاد مراکز جدید داوری تخصصی در امور مربوط...