انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنسیت فرد، ممنوع است.
برابر ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور، انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنسیت فرد، ممنوع است.
– تشخیص نام‌های ممنوع با شورایعالی ثبت احوال می‌باشد. این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام میکند.
– انتخاب نام در مورد اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.
– ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلایل شرعی ثابت گردد الزامی است، مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.
نام‌های قابل تغییر بشرح ذیل می‌باشد:
بموجب ماده ۲۰ قانون ثبت احوال و تبصره‌های آن انتخاب نام‌های زیر ممنوع و دارندگان آنها می‌توانند با رعایت مقررات مربوطه نسبت به تغییر آن اقدام نمایند.
۱ – نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد. مانند: ” عبدالات، عبدالعزی ” (لات و عزی نام دو بت در مکه معظمه دوران قبل از اسلام است)
۲ – اسامی مرکبی که عرفا” یک نام محسوب نمی‌شوند (اسامی مرکب ناموزون) مانند: ” سعید بهزاد، شهره فاطمه، حسین معروف به کامبیز و. ”
۳ – عناوین، اعم از عناوین لشکری و یا کشوری و یا ترکیبی از اسم و عنوان. مانند: ” سروان، سرتیپ، دکتر، شهردار و یا سروان محمد و و شهردار علی ”
۴ – القاب، اعم از ساده و مرکب. مانند: ” ملک الدوله، خان، یا شوکت الملک، حاجیه سلطان و سلطانعلی ”
۵ – اسامی زننده و مستهجن – زننده و مستهجن آن دسته از نام‌هایی است که بر حسب زمان، مکان یا مورد به دلایل و جهات زیر برای دارنده آن زننده و مستهجن باشد و مراتب به تأیید شورایعالی برسد.
۶ – نام هائی که معرف صفات مذموم و مغایر با ارزش‌های والای انسانی است. مانند: گرگ، قوچی و. ” نام‌هایی که با عرف و فرهنگ غالب و مقدسات مذهبی مردم مغایر باشد. مانند ” لات، خونریز، چنگیز و … ” نام‌هایی که موجب تحقیر اشخاص بوده و یا معنای لغوی آن در جامعه قابل پذیرش نباشد. مانند: ” صد تومانی، گت آقا، کنیز، گدا و … ” اسامی نامتناسب با جنسیت فرد. مانند: ” ماشاءاله برای اناث و یا انتخاب نام اشرف و یا اکرم برای افراد ذکور”
۷ – حذف کلمات زائد و غیر ضروری در نام اشخاص. مانند: ” قلی، غلام، گرگ، ذولف و قوچ ”
۸ – تصحیح اشتباهات املائی در نام اشخاص که بدلیل عدم آشنایی مامور با لهجه‌ها و الفاظ و معانی محلی و یا ناشی از تلفظ اظهار کننده پیش آمده. مانند: ” زهراب به سهراب و یا منیجه به منیژه و … ”
۹ – هم نام بودن فرزند با پدر و یا مادر در یک خانواده.
۱۰ – هم نام بودن برادران و یا خواهران در یک خانواده.
۱۱ – تغییر نام‌ها از صورت عربی به شکل فارسی از قبیل رحمن به رحمان، اسمعیل به اسماعیل، اسحق به اسحاق و …
۱۲ – تغییر نام کسانی که با تأیید مراجع ذیصلاح به دین مبین اسلام مشرف می‌شوند.
۱۳ – تغییر نام کسانی که نام آنها اسامی ایام هفته باشد.
۱۴ – تغییر نام کسانی که تغییر جنسیت داده و دادگاه صالحه نسبت به تغییر جنسیت در اسناد سجلی و شناسنامه آنان حکم صادر نموده است.
۱۵ – پیشوند ” عبد ” خاص اسامی و صفات ذات پروردگار است و در سایر موارد متقاضی می‌تواند تقاضای حذف آنرا بنماید.
